เพดานอ่อนสามารถเลื่อนขึ้นลงได้ ถ้าเพดานอ่อนลดระดับลงมา ก็จะทำให้มีช่องทางของอากาศออกสู่โพรงจมูก ทำให้เกิดเสียงนาสิก (nasal sound) แต่ถ้าเพดานอ่อนยกตัวขึ้นไปปิดกั้นทางเดินของอากาศที่จะเข้าสู่โพรงจมูก ทำให้อากาศระบายออกทางช่องปากได้ทางเดียว ทำให้เกิดเป็นเสียงพยัญชนะที่เรียกว่า เสียงช่องปาก (oral sound) และถ้ามีลมระบายออกทางปากและจมูกพร้อม ๆ กัน ก็อาจเกิดเป็นพยัญชนะหรือสระแบบที่มีเสียงขึ้นจมูก (nasalized sound) เสียงเกิดการเคลื่อนตัวของลิ้นส่วนหลังสู่เพดานเรียกว่า velar sound ส่วนปลายสุดของเพดานอ่อนที่เป็นติ่งห้อยลงมาคือ ลิ้นไก่ (uvula) และเสียงที่ลิ้นไก่ทำหน้าที่เป็นส่วนฐานกรณ์จะมีชื่อว่า uvular sound