พระสมเด็จปิลันทน์ วัดระฆัง ถ้าจะเรียกให้ถูกต้องเต็มความก็คือ พระสมเด็จพระพุทธุปบาทปิลันทน์ สร้างโดย หม่อมเจ้าสมเด็จพระพุฒาจารย์ (ทัด เสนีวงศ์) ในสมัยที่ท่านดำรงสมณศักดิ์ที่ หม่อมเจ้าพระพุทธุปบาทปิลันทน์ ณ วัดระฆัง ท่านทรงเป็นศิษย์เอกของเจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี) นับตั้งแต่ทรงช่วยเจ้าประคุณสมเด็จฯ สร้างพระสมเด็จ เป็นต้นมา
หม่อมเจ้าสมเด็จพระพุฒาจารย์ (ทัด เสนีวงศ์) ทรงสร้างพระเครื่องของท่านขึ้นมาบ้าง เมื่อ พ.ศ.๒๔๑๑ ภายหลังจากที่เจ้าประคุณสมเด็จฯ ได้สร้างพระสมเด็จมาแล้ว ๒ ปี แต่มิได้ทรงสร้างโดยลำพังพระองค์เดียว หากอาราธนาให้เจ้าประคุณสมเด็จฯ ร่วมสร้างด้วย และขอผงวิเศษห้าประการของเจ้าประคุณสมเด็จฯ มาเป็นอิทธิวัตถุผสมเป็นหลักของมวลสาร
การสร้างพระเครื่องสมเด็จพระปิลันทน์ สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในช่วง พ.ศ.๒๔๐๗ ขณะดำรงสมณศักดิ์ที่ "พระพุทธบาทปิลันทน์" ในช่วงปีดังกล่าว สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี) ยังมีชีวิตอยู่จึงสันนิษฐานว่า เจ้าพระคุณสมเด็จโต จะแผ่เมตตาประกอบพิธีปลุกเสกให้ด้วย คนรุ่นเก่าๆ ที่ทราบประวัติการสร้างจึงนิยมเรียกว่า "พระสองสมเด็จฯ" แต่นักนิยมพระเครื่องทั่วๆ ไปนิยมเรียกว่า "พระสมเด็จปิลันทน์"
เมื่อเจ้าประคุณสมเด็จฯ สิ้นแล้วท่านจึงได้บรรจุพระเครื่องเหล่านี้ไว้ในพระเจดีย์องค์หนึ่ง ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของพระอุโบสถ โดยอุทิศส่วนกุศลถวายเจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี) ผู้เป็นพระอาจารย์
พระสมเด็จปิลันทน์ วัดระฆัง พุทธลักษณะเป็นพระที่มีทั้ง พิมพ์นั่งสมาธิบนฐานต่างๆ และพิมพ์ยืน พิมพ์ที่ถือว่าสุดยอดของ พระปิลันทน์ ก็คือ พิมพ์ซุ้มประตู เนื้อพระจะออกไปในทางเทาอมดำ บางท่านก็ว่าเป็นเขียวอมดำและมีคราบไขขาวเกาะแน่นหนา ในส่วนของพระที่บรรจุกรุได้มีการขุดพบครั้งแรกเมื่อ พ.ศ.๒๔๗๑ พุทธคุณในวัตถุมงคลของท่านเด่นทางเมตตามหานิยม ส่วนค่านิยมนั้น สภาพสวยอยู่ในหลักแสนทุกองค์ ทุกพิมพ์
สำหรับภาพพระองค์ครูวันนี้เป็นภาพ พระสมเด็จปิลันทน์ พิมพ์ซุ้มประตูลึก จากหนังสือ "พระสมเด็จวัดระฆัง" ที่จัดทำโดย นายสมศักดิ์ คงวุฒิปัญญา หรือ ชื่อที่วงการพระเครื่องคุ้นหูกันดีกับ "เฮียยี่ บางแค" กรรมการตัดสินพระเครื่องชุดเบญจภาคีของสมาคมพระเครื่องพระบูชาไทยและหนึ่งในทีมงาน "หนังสือพระท่าพระจันทร์" ผู้ซึ่งรับหน้าที่จัดทำหนังสือเล่มดังกล่าว
หนังสือพระสมเด็จวัดระฆังฯ มีความหนา ๓๐๐ กว่าหน้า เนื้อหาในเล่มประกอบด้วย ประวัติและภาพพระเครื่อง ๓ สมเด็จ คือ ๑.สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรังสี) ผู้สร้าง พระสมเด็จ ๒.สมเด็จพระพุฒาจารย์ (ทัด เสนีย์วงศ์) ผู้สร้าง พระสมเด็จปิลันทน์ ๓.สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ม.ร.ว.เจริญ อิศรางกูร) ผู้สร้าง เหรียญหล่อวัดระฆัง หลังค้อน
ด้วยเหตุที่ไม่ใช่หนังสือที่ทำออกมาวางจำหน่ายทั่วๆ ไป หากเป็นหนังสือรางวัลสำหรับผู้ชนะเลิศพระแต่ละรายการ ในงานการประกวดการอนุรักษ์ และอนุรักษ์พระบูชา พระเครื่อง และเหรียญคณาจารย์ ครั้งที่ ๑ ณ หอประชุมชุณหะวัณ โรงเรียนนายร้อยตำรวจสามพราน จ.นครปฐม ในวันอาทิตย์ที่ ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๕๖ นี้ หากใครอยากได้ต้องส่งพระเข้าประกวดเท่านั้น
ข่าวแว่วออกมาว่า ด้วยทีมงานคุณภาพในการจัดทำหนังสือของทีมงานนิตยสารพระท่าพระจันทร์ โดยเฉพาะภาพพระสมเด็จอันเลื่องชื่อระดับตำนาน ใครๆ ก็อยากได้มาให้เป็นองค์ครูในการศึกษาพระเครื่อง ราคาหนังสือเล่มนี้มีการถามหาในวงการหนังสือพระในเล่มละ ๓,๐๐๐ บาท เลยทีเดียว